GUATR HASTALIĞI TANI VE TEDAVİ
Tiroit bezi boynun ön kısmında bulunan, metabolizmayı düzenleyici ve büyüme hormonlarını salgılayıcı rolü olan bir bezdir.
Tiroit bezlerinin iyot mineraline ihtiyacı vardır ve iyot eksikliği durumunda tiroit bezleri anormal bir şekilde büyür ve guatr ortaya çıkar.
Guatr tiroit bezlerinin salgıladığı tiroit hormonunun çok fazla ya da çok az salgılanmasından dolayı da olabilmektedir.
Guatr hastalığının nedenleri nelerdir?
Guatrın en yaygın sebebi iyot eksikliğidir. Tiroit hormonu yapımında iyot çok etkilidir dolayısıyla iyot yokluğunda yeteri kadar tiroit hormonu yapılamaz ve beyin tiroit bezini sürekli hormon yapması için uyarır. Bu durum da tiroit bezinin büyümesine yol açar. İyot eksikliği gibi diyetle iyot alımının fazlalığı da guatra neden olabilir.
Guatrın ikinci sık nedeni ise hashimoto tiroitidir. Hashimoto tiroitinde tiroit bezi bağışıklık sistemi tarafından tahrip edilir. Tahrip olan tiroit bezi yeteri kadar hormon üretemez ve bu durumda hipofiz bezi tiroit bezini sürekli hormon yapması için uyarır. Sonuçta tiroit bezinde büyüme, yani guatr gelişir.
Graves hastalığında bağışıklık sistemi tiroit uyarıcı immünglobulin salgılanmasını sağlar. Buna bağlı guatr ve hipertroit gelişir.
Hamilelikte guatr - gebelikte guatr
Gebelik de bir diğer guatr nedenidir. Gebelik esnasında salgılanan HCG hormonu tiroit bezinde büyümeye yol açar. Tiroit kanseri ilk belirtisini guatr olarak verebilir.
Guatr hastalığının belirtileri nelerdir? Guatr hastalığı nasıl belli olur?
Guatr bazı hastalarda hiç belirti vermezken, bazı hastalarda boyunda şişliğin yanında yutma güçlüğü, öksürük, nefes darlığı ve ağrıya yol açabilir. Guatrda tiroit bezinin az veya çok hormon salgılamasına bağlı belirtiler de görülür. Yetersiz hormon salgılanması durumunda kilo alma, uyku hali, uyuşukluk, kuru ve kaba cilt, kabızlık, halsizlik ve saç dökülmesi görülebilir. Normalden fazla hormon salgılandığında ishal, çarpıntı, baş ağrısı, titreme, sinirlilik ve bulantı görülebilir.
Guatr en sık kimlerde görülür?
Guatr her yaşta hastada ortaya çıkabilir. Ancak orta yaş üstü insanlarda ve kadınlarda daha sık görülür. İyot eksikliği, kalıtım, geçirilen viral enfeksiyonlar, lityum kullanımı, radyasyon, gebelik, menopoz ve sigara kullanımı guatrın en sık nedenleridir.
Guatr tanısı nasıl konur? Guatr kan tahlilinde belli olur mu?
Guatr tanısında hekim tiroit bezini muayene ettikten sonra tiroit testleri ve tiroit ultrasonografisi ister. Gereken vakalarda tiroit sintigrafisi ve ince iğne biyopsisi de yapılabilir; tiroit antikorlarına bakılabilir.
Guatr tedavisi nasıl yapılır?
Guatr tedavisinde ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavi yöntemlerinden bir veya bir kaçı uygulanabilir. Hastada hormon eksikliği saptanmışsa hormon ilaçları kullanılır. Tam tersine hormon fazlalığı varsa tiroit hormonunu baskılayacak ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanır. Nodüler guatrda cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahi tedavide tiroit bezinin bir kısmı veya tamamı çıkarılabilir.
Guatr ameliyatında komplikasyon olur mu?
Operasyondan sonra ses kısıklığı ses tellerinin hasar görmesi sonucu oluşur. Cerrahi operasyon esnasında paratiroid bezler yanlışlıkla çıkarılırsa hastada kalsiyum eksikliği gelişir. Bu durumda hastaya ilaç olarak kalsiyum vermek gerekir.
Ne zaman doktora gitmeli?
Boynunuzda şişlik fark ettiyseniz; bununla birlikte çarpıntı, sinirlilik, geçmeyen ishal, kabızlık, uykusuzluk veya aşırı uyku hali, ellerde titreme, kilo alma, yutmada ve nefes almada zorluk gibi belirtiler varsa en yakınınızdaki iç hastalıkları uzmanına müracaat etmelisiniz.